Het door Dirk ll van Poelgeest verworven sterke huis te Hoorne of Groot Poelgeest had al spoedig de ongunst der tijden te trotseren. Nadat Dirk was overleden, bleven op de burcht zijn beide zoons Gerrit en Jan achter. Als ijvere Hoeken kozen zij partij voor Margaretha tegen haar zoon Willem V, waarop in 1352 het beleg voor het slot werd geslagen, Het schijnt echter niet mogelijk geweest te zijn, de belegerden tot overgave te dwingen. Twee jaar lang weerstond het slot alle aanslagen, en pas toen in 1354 Margarstha definitief de strijd opgaf, opende zich de poorten voor de nieuwe landsheer, Willem V, die de macht van de Poelgeesten had leren kennen, was verstandig genoeg geen misbruik van zijn positie te maken. Hij schonk de beide broeders vergiffenis en stelde hen weer in het bezit van hun goederen, De oudste bleef op Groot Poelgeest wonen, de jongere Jan, trok verder landinwaarts en werd stichter van Klein Poelgeest in de lage waard.
POELGEEST (Dirk van) (2), heer van Hoogmade, Koudekerk en Poelgeest, geb. omstr. 1280, overl. in 1344, vermoedelijk de zoon van Dirk (1) en van Alverade van Brederode, maar zeker de kleinzoon van een Gerrit van P. (v. Mieris, II, 374).
Volgens S.v. Leeuwen in diens Batav. Illustr. had Dirk een oom Herman v.P., waarvan overigens niets wordt meegedeeld. Dezen oom vinden wij in (een weinig serieus artikel)
Alg. Ned. Familiebl. I, no. 16, bl. 2, terug als eigenaar van het huis Spieringshoek bij Schiedam, door hem in 1229 gekocht van Jan Spierinck en welk huis hij in 1262 vergrootte en met beplantingen voorzag. Bij zijn gade, die als N. van Haarlem wordt vermeld, had Herman geen kinderen, waarom hij bij zijn overlijden in 1286 Spieringshoek naliet aan zijn neef Dirk v.P., de hierbedoelde.
Dirk, reeds in het bezit van Hoogmade door overlijden van zijn vader, bewoonde het kasteel Poelgeest bij Koudekerk, waarschijnlijk door zijn vader geërfd of verkregen. Hij droeg dit huis 1 Januari 1326 aan den graaf op en ontving het van dezen wederom in erfleen terug (v. Mieris, II, 374). Vóór 31 Dec. 1329 had hij circa 13 morgen lands verkocht aan Gozewijn of Goossen van Rossum, heer van Rijnenburg (onder Hazerswoude) (v. Mieris, II, 491) en kocht 1 April 1331 het gerecht van het ambacht van Koudekerk van den graaf (v. Mieris, II, 513).
Waarschijnlijk is hij in 1323 gehuwd met Clementia van Nyevelt; 5 Sept. van dat jaar had althans de bevestiging plaats van den lijftocht uit tienden te ter Aar door D.v.P. aan zijn vrouw jkvr. Clemensen gemaakt. (Reg. Hann. 118). Haar ouders zijn niet met zekerheid aan te wijzen; de mededeelingen van Gaillard, Maison de Zuylen, zijn bezijden de waarheid, daar Clementia alsdan pas na 1326 zou zijn geboren! Batavia Illustrata vermeldt uit dit huwelijk vier kinderen; behalve Gerrit (1) en Jan (1), die beiden volgen, staan daar nog: Margaretha van Poelgeest, gehuwd met Bernard van der Spout, uit Brabant, in 1339 vermeld, - en Alyd v.P. non in het klooster ter Lee in 1373. Deze beide dochters zijn mij niet in bronnen voorgekomen; wel een zoon William Dirks v.P. in 1383, als oom van Dirk v.P., in het Leenboek van het huis P. vermeld.
Op St. Martijnsdag translatio 1387 geeft hertog Albrecht aan Willem Dirkszoonszoon van Poelgeest al zulk goed als den hertog was aangekomen van Pieter Roelof Arentszoonszoon, die een bastaard was en in zijn leven te Rijnsaterwoude woonde (Reg. Liber IV Aelbrecht, fol. 255 verso). Waarschijnlijk komt deze laatste Willem hier te pas.
Het bovengenoemd Familieblad, maakt nog melding van een vierden zoon Hugo genaamd, die Spieringshoek erfde en zich daarom Hugo van Spieringshoek heeft genoemd. Hij moet dan den stam hebben voortgezet.
Regt